بیانیه دبیر هجدهمین جشنواره قلم زرین

بیانیه دبیر هجدهمین قلم زرین

به نام خداوند مهر و قلم

“ن والقلم و ما یسطرون”

با اهدای زلال ترین سلام ها و تهنیت روز قلم به خانواده بزرگ و ارجمند انجمن قلم.

حمد و سپاس پروردگار جهانیان را که معجزه بزرگ پیامبر خاتمش “کتاب” است و بار دیگر به ما رخصت بخشید تا در بهاری دل افروزتر به تماشای گلستان دلپذیر ادبیات غنی و ارزنده این مرز و بوم کهن و برخوردار از عالیترین و شکوهمندترین جلوه های هنر و ادبیات بنشینیم.

هجدهمین بهار جشنواره قلم زرین که به بررسی کتابهای منتشرشده طی سال ۱۳۹۸ در قلمرو ادبیات اختصاص داشت، توفیق آن را یافت که با بهره مندی از حضور استادان نامدار در پنج رشته ی: شعر و داستان بزرگسال، شعر و داستان کودک و نوجوان و همچنین پژوهش و نقد ادبی، در طول چند ماه ۷۶۴۵ اثر را مورد بررسی و مداقه قرار دهد که آمار هر گروه به تفکیک کتابهای منتشره عبارتند از:

بخش پژوهش و نقد ادبی: ۱۰۹۸ کتاب

بخش شعر بزرگسال: ۴۰۱۰ کتاب

بخش داستان بزرگسال: ۳۳۴۲ کتاب

بخش شعر کودک و نوجوان: ۶۳۲ کتاب

بخش داستان کودک و نوجوان: ۲۱۶۳ کتاب

نتایج نهایی هجدهمین جشنواره قلم زرین

ضمن تقدیر از حضور اعضای گرانقدر هیئت داوران که طی چند مرحله بررسی متعهدانه و کارشناسی، نتایج قطعی خود را در پایان خرداد ماه سال جاری اعلام داشتند، کتابهای برگزیده به این شرح می باشد:

• در بخش نقد ادبی و پژوهش کتاب “حماسه مسیب نامه” به تصحیح دکتر میلاد جعفرپور از انتشارات موقوفات مرحوم دکتر افشار یزدی با همکاری انتشارات سخن.
• در بخش شعر بزرگسال کتابهای “فقط او بخواند” سروده ی هادی محمدحسنی از انتشارات سوره مهر و کتاب “پرواز در پیله” سروده ی حامد حسین خانی از انتشارات شانی مشترکا به عنوان کتاب برگزیده سال معرفی شدند.
• در بخش داستان بزرگسال کتاب “آتون نامه” نوشته ی محمداسماعیل حاج علیان از انتشارات سوره مهر.
• در بخش شعر کودک و نوجوان، کتابهای “هزار و شصت و پانصد” سروده ی طیبه شامانی از انتشارات به نشر و “باران در خودم می بارد” سروده حسین تولایی از انتشارات علمی فرهنگی به طور مشترک به عنوان کتاب برگزیده سال انتخاب شدند.
• در بخش داستان کودک و نوجوان، کتاب “تاریخ با طعم ذغال اخته” نوشته یوسف قوجق از انتشارات سوره مهر.

مروری بر روند برگزاری هجدهمین جشنواره قلم زرین

هجدهمین جشنواره قلم زرین در حالی برگزار شد که شیوع ویروس کرونا مشکلات عدیده ای را برای جامعه ی ما پدید آورده بود و علیرغم این مشکلات فراخوان جشنواره ار سوی دبیرخانه انجمن قلم ایران منتشر شد و به لحاظ درخواست پدیدآورندگان کتاب و ناشران، دبیرخانه جشنواره از طریق همکاری شایان تقدیر “خانه کتاب” فهرست آثار ادبی منتشر شده را دریافت و در اختیار هیئت داوران قرار داد.

از آنجایی که نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در سال جاری به لحاظ پیشگیری از شیوع بیماری کرونا برگزار نشد و غالبا همه ساله خرید کتابهای مورد تقاضای هیئت داوران به طور یکجا از این نمایشگاه صورت می پذیرفت، در این دوره تهیه ی کتابها با دشواریهایی همراه بود که مستلزم صرف وقت بیشتر و هزینه ی افزون تری بود.

جلسات بررسی کتابهای ادبی منتشر شده در طی سال ۱۳۹۸ طبق آیین نامه اجرایی و فاصله گذاری اجتماعی طی چند مرحله در دفتر انجمن قلم ایران برگزار شد و همدلی و همفکری داوران گرامی در تمام طول این مدت بسیار صمیمانه، منظم و متعدانه بود که شایسته تقدیر فراوان است.

مراحل گزینش کتاب برگزیده سال

طبق دستورالعمل آیین نامه اجرایی و هماهنگی با سرگروه های هر بخش از هیئت داوران پیش از اعلام نتیجه قطعی در هر گروه ۵ کتاب به عنوان کاندیدای کتاب سال اعلام شد که اسامی این کتابها به همراه نام پدیدآورنده و ناشر در اختیار مطبوعات و رسانه ها به صورت خبر رسمی قرار گرفت.

بخش شعر کودک و نوجوان؛

• لباس پرپری سروده مریم هاشم پور از انتشارات سروش
• در صدای هر پرنده ای سروده کمال شفیعی از انتشارات سوره مهر
• بازی، شعر، نمایش سروده ی افسانه شعبان نژاد از انتشارات لوپه تو
• باران در خودم می بارد سروده حسین تولایی انتشارات علمی فرهنگی
• هزار و شصت و پانصد سروده طیبه شامانی انتشارات به نشر

بخش داستان کودک و نوجوان؛

• تاریخ با طعم ذغال اخته / یوسف قوجق / سوره مهر
• کله آهنی / ویدا اروجی / سوره مهر
• مردان نخیله / زینب امامی نیا / سوره مهر
• رونی یک پیانو قورت داده / تیمور آقامحمدی / سوره مهر
• آهنگی برای چهارشنبه ها / فرهاد حسن زاده / پیدایش

بخش داستان بزرگسال:

•  جادوی گوبتا / محمد حنیف / انتشارات علمی فرهنگی
• کتیبه ی ژنرال / اکبر صحرایی / انتشارات شهید کاظمی
• انگشت نگاری / هادی خورشاهیان / انتشارات آنیما
• آتون نامه / محمداسماعیل حاجی علیان / انتشارات سوره مهر

بخش نقدوپژوهش ادبی:

• مشق معنی بیدل / مرحوم سیدحسن حسینی / انتشارات سوره مهر
• حماسه مسیب نامه به تصحیح و مقدمه و تعلیقات / میلاد جعفرپور / انتشارات بنیاد افشار و سخن
• تبارشناسی نقد ادبی ایدئولوژیک / عیسی امن خانی / خاموش

بخش شعر بزرگسال:

• اندیمشک “گوک تا راز” سروده اکبر بهداروند از انتشارات آثار برتر
• فقط او بخواند سروده هادی محمدحسنی از انتشارات سوره مهر
• پرواز در پیله سروده حامد حسین خانی از انتشارات شانی
• چمدانت چقدر جا دارد سروده نغمه مستشار نظامی از انتشارات شهرستان ادب
• امان نامه سروده سید اکبر میرجعفری از انتشارات قو

بی تردید هدف اصلی این جشنواره بزرگداشت مرتبه والای قلم و تقدیر از حضور و آثار ارزشمند تمام اعضای خانواده بزرگ قلم است و آنان که به چنین منزلتی خجسته معرفت دارند، قطعا از صمیم قلب از انتخاب دوستان فرهیخته خود احساس سرور و رضایت خواهند داشت.

ضمنا شایان ذکر است که معیار نخست در گزینش آثار رعایت اصول و قواعد مسلم ادبی در امر سرودن، نوشتن و پژوهش بوده که جای دریغ دارد که گفته شود شمار قابل ملاحظه ای از کتابهای منتشره فاقد این نکته بوده اند.

داوران:

بخش پژوهش و نقد ادبی:

دکتر محمود بشیری، دکتر اسماعیل امینی، دکتر امیدعلی مسعودی ( به سرداوری دکتر محمود بشیری)

 بخش داستان بزرگسال:

یوسف قوجق، راضیه تجار، کامران پارسی نژاد  (به سرداوری راضیه تجار)

 بخش داستان کودک و نوجوان:

محمدرضا اصلانی، علی اکبر والایی، سودابه امینی ( به سرداوری محمدرضا اصلانی)

بخش شعر بزرگسال:

رضا اسماعیلی، عباسعلی براتی پور، کامران شرفشاهی (به سرداوری رضا اسماعیلی)

 بخش شعر کودک و نوجوان:

بابک نیک طلب، سید احمد میرزاده، رضا عبداللهی (به سرداوری سید احمد میرزاده)

پیشنهاد دبیر جشنواره:

با عنایت به نیاز روزافزون جامعه به آثار فاخر و ارزنده در حوزه متون هنرهای نمایشی و لزوم تقدیر از تلاشهای پدیدآورندگان آثار در زمینه نمایشنامه، فیلمنامه، تعزیه و سریال تلویزیونی، پیشنهاد می گردد که در صورت امکان از دوره آینده بخشی نیز به این مهم اختصاص یابد.

ارزیابی آثار و دیدگاه های هیئت محترم داوران

هجدهمین جشنواره قلم زرین درحالی برگزار شد که به لحاظ تحریم های ظالمانه غرب، صنعت چاپ و نشر کشورمان از رونق سابق برخوردار نبود و مشکلات فراوان در این عرصه موجب کاهش تعداد عناوین منتشره و همچنین بی رغبتی ناشران به چاپ کتابهای تازه شده است.

با پیدایش و رواج تکنولوژی چاپ دیجیتال و همچنین سودجویی برخی ناشران، چاپ کتابهایی با محتوای ضعیف بعلاوه نارسایی های فراوان در امر رعایت اصول و قواعد دستوری و ادبی افزایش یافته که این امر آفتی مضاعف در امر ایجاد دلزدگی درمخاطب و تنگ تر شدن فضا برای دیده شدن آثار باکیفیت به شمار می آید. علیرغم ناهنجاری های موجود، نمیتوان تلاشهای ارزنده ای را که در زمینه فرم و محتوا در عرصه های شعر، داستان و پژوهش صورت گرفته را نادیده انگاشت فلذا می توان نتیجه گرفت که حرکت رو به جلو و امیدبخشی در ادبیات کشورمان همچنان در حال وقوع است.

کاهش شمارگان کتاب و حق التالیف پدیدآورندگان از دیگر دغدغه هایی است که می بایست مورد توجه قرار گیرد و به ویژه در سالهای اخیر ضرورت حمایت از آثار کیفی بیش از هر زمان دیگری احساس می شود.

جای دریغ دارد که گفته شود در زمینه نقد ادبی کمبودهای فراوانی وجود دارد که همین مساله باعث شده است که با ورود و وفور آثار ادبی نازل در سطح جامعه مواجه باشیم. به نظر می رسد که دانشکده های ادبیات می بایست در این عرصه حضور فعال تری داشته باشند و رسانه ها نیز در این خصوص نقش موثرتری ایفا نمایند. کتاب سازی همچنان یکی از آفت های گریبانگیر ادبیات ماست که ضمن تحمیل خساراتی به صاحبان آثار، فرصت های فراوانی را به یغما می برد. شوربختانه پدیده سرقت ادبی به شکل های گوناگون در حال ازیاد است و بسیاری از آثار از ٱفت کپی کاری و نوشتن از روی آثار دیگران بی نصیب نیست.

رویکرد خیلی عظیمی از نسل جوان به ادبیات و نگارش آثار ادبی، ضرورت برگزاری کلاسها و دوره های آموزشی را خاظرنشان می سازد.  بی تردید آموزش و هدایت نسل جوان امروز، ثمرات نیکویی در آینده به دنبال خواهد داشت و بالعکس.

بخش قابل ملاحظه ای از کتابهای منتشر شده در سال ۹۸ دارای مضامین آیینی و دفاع مقدس است که در این زمینه نیز لازم است با ایجاد کارگاه هایی در حاشیه کنگره های ادبی به ارتقاء سطح کیفی و ژرف نگری در این آثار مدد رساند.

کثرت آثار در بخش کودک و نوجوان بیانگر توجه اهل قلم به این قالب و رشد فزاینده ی آثار در این زمینه است که جای خوشوقتی بسیار دارد. با این حال به نظر می رسد که شماری از کسانی که در این زمینه به فعالیت اشتغال دارند با “روش تحقیق” به صورت علمی و مطابق با استاندارهای امروزی فاصله دارند که امید است این مهم بیشتر مورد توجه قرار گرفته و یا چنین آثاری قبل از چاپ به ویراستاری که در این زمینه تخصص دارد سپرده شود.

کلام آخر

جای آن دارد که از تلاشهای صمیمانه و همکاریهای ارزشمند تمامی عزیزانی که در برگزاری هرچه بهتر و باشکوه تر هجدهمین جشنواره قلم زرین نقش داشتند سپاس بیکران خود را تقدیم کنم.

ریاست محترم انجمن قلم و هیئت مدیره،هیئت داوران فرهیخته، دبیرخانه و… در طول مدت این ایام با همدلی و حسن نیت فراوان و کم نظیری در به ثمر رسیدن این حرکت پویا از هیچگونه یاری و مساعدت فروگذار نکردند که بی شک همکاری و همراهی این دوستان گرانمایه مایه مباهات و موجب دلگرمی است.

در خاتمه برای همه اعضای خانواده بزرگ قلم، که رسالتشان نشر مهر و خردورزی است از درگاه آفریدگار یکتا سلامت و بهروزی آرزومندم و امیدوارم که همواره شاهد آفرینش آثار گرانسنگ در عرصه ادبیات پرافتخار و غرورانگیز این دیار باشیم.

خدایا چنان کن سرانجام کار

تو خشنود باشی و ما رستگار

با تقدیم احترام

کامران شرفشاهی

دبیر هجدهمین جشنواره قلم زرین