دسته بندی مطالب

حرکت به سمت مرثیه‌خوانی فاخر

۲۸ مهر ۱۳۹۸ اخبار
به گزارش خبرنگار ایکنا؛ رضا اسماعیلی به مناسبت فرا رسیدن اربعین حسینی در یادداشتی بر ادب و آداب مرثیه‌خوانی تأکید کرده و معتقد است:
“امروز دیگر داشتن صداوسیمای خوب برای ستایشگری اهل بیت(ع) کفایت نمی‌کند، چون جنس کار یک ذاکر با جنس کار یک خواننده غیرمذهبی فرق می‌کند. امروز یک ذاکر خوب و موفق باید در کنار صوت و حنجره خوب، از تقوا و سلوک مردمی، دانش و بینش دینی، هوشمندی سیاسی، سواد ادبی و علومی، چون «رفتارشناسی اجتماعی» نیز برخوردار باشد.”
مشروح این یادداشت در ادامه از نظر مخاطبان می‌گذرد؛
زان یار دلنوازم شکری ست با شکایت
گر نکته دان عشقی بشنو تو این حکایت
بی مزد بود و منت هر خدمتی که کردم
یا رب مباد کس را مخدوم بی عنایت
رندان تشنه لب را آبی نمی‌دهد کس
گویی، ولی شناسان رفتند از این ولایت
در زلف، چون کمندش ای دل مپیچ کانجا
سر‌ها بریده بینی بی‌جرم و بی‌جنایت
چشمت به غمزه ما را خون خورد و می‌پسندی
جانا روا نباشد خونریز را حمایت
در این شب سیاهم گم گشت راه مقصود
از گوشه‌ای برون آی، ‌ای کوکب هدایت
از هر طرف که رفتم، جز وحشتم نیفزود
زنهار از این بیابان، وین راه بی‌نهایت
‌ای آفتاب خوبان! می‌جوشد اندرونم
یک ساعتم بگنجان در سایه عنایت
این راه را نهایت صورت کجا توان بست
کش صد هزار منزل، بیش است در بدایت
هر چند بردی آبم، روی از درت نتابم
جور از حبیب خوش تر، کز مُدعی رعایت
عشقت رسد به فریاد ار خود به سان «حافظ»
قرآن ز بر بخوانی، در چارده روایت
سال گذشته در ایام تاسوعا و عاشورای حسینی توفیق حضور در مراسم سوگواری یکی از هیئت‌های سنتی و اصیل تهران را پیدا کردم. خاطره خوبی که از این هیئت برای من به یادگار ماند؛ «عالم محور» بودن این هیئت بود. به این معنا که وقت اعظم و مفید مراسم به سخنرانی یک عالم دینی اختصاص پیدا کرده بود. دیگر این که اکثر ذاکران حاضر در هیئت، اشعاری را که برای خواندن و ارائه در مجلس انتخاب کرده بودند، اشعار فاخری از شاعران موضع‌مند و بزرگی، چون مولانا، حافظ، سعدی، صائب تبریزی، نیر تبریزی، فؤاد کرمانی و خوشدل تهرانی بود.
برای مثال در یکی از این شب‌ها ذاکر ارجمند هیئت غزلی از حضرت لسان الغیب حافظ شیرازی خواند که هر چند در موضوع و به صورت مستقیم، هیچ نسبتی با مُحرّم، عاشورا و کربلا نداشت، ولی موضع و مضمونی ظلم‌ستیزانه و جان و جهانی عاشورایی داشت. غزلی که جمعیت را به تأمل و تفکر وامی‌داشت و «گریستن» را همراه با «نگریستن» آموزش می‌داد. دیگر این که ذاکر توانمند هیئت با خوانش هنرمندانه و زیبای این غزل، چنان «شور و شعور»‌ی در جان مخاطب می‌ریخت که پیش از این نمونه آن را در جای دیگری ندیده بودم. این خاطره در ذهن من جزء خاطره‌های ماندگار و فراموش‌نشدنی است.
ادامه نسل «کوثری»‌ها و «مؤذن‌زاده»‌ها
 به راستی نیز باعث خرسندی‌ است و جای شکر و سپاس دارد که هنوز در حسینیه‌ها و هیئت‌های عزاداری مرثیه خوانان و ذاکران دغدغه‌مندی از نسل کوثری‌ها، مؤذن‌زاده‌ها، حاج علی آهی‌ها و… داریم که اهل مراقبه، محاسبه و مطالعه‌اند و برای انتخاب شعر و مرثیه فاخر وقت می‌گذارند تا هنگام اجرای برنامه وقت شریف مردم را با اشعار زردِ «کوچه – بازاری» و نوحه‌های فی البداهه دم دستی تلف نکنند و حرف‌هایی برخاسته از «سیرت دین» و «معرفت آیین» برای گفتن داشته باشند. مرثیه خوانانی که برای وقت مردم که بی‌هیچ تردیدی حُکم «حق الناس» را دارد ارزش قائل‌اند و «هیئت» را همچون کلاسی انسان‌ساز و رسانه‌ای تأثیرگذار و قدرتمند برای نشر و اشاعه آموزه‌های اصیل دینی و قرآنی می‌دانند.
 یقیناً، ذاکران و مرثیه‌خوانانی که فارغ از حاشیه‌ها و جار و جنجال‌های پوچ تبلیغاتی، با دغدغه، هوشمندی و بصیرت یک شعر فاخر، ارجمند و برخوردار از مضامین بلند و متعالی را برای مرثیه‌خوانی انتخاب می‌کنند، دایره تأثیرگذاری بیشتری خواهند داشت و در قلوب مردم مقبول‌تر و محبوب‌تر خواهند بود. ستایشگری اهل بیت(ع) امروز نیاز به فرهنگ‌سازی و الگوسازی دارد. الگو‌های سالم و باشکوهی همچون شیوه ستایشگران دارالعباده یزد که با مدیریتی شایسته و ادب و آدابی اسلامی و منطبق با آموزه‌های توحیدی برگزار می‌شود. به راستی و درستی عزاداری حسینی در یزد از بهترین، سالم‌ترین و تأثیرگذارترین عزاداری‌های حسینی در سال‌های بعد از انقلاب است که باید از آن الگوبرداری کرد.
ادب و آداب مرثیه‌خوانی
 اگر همه ذاکران و مرثیه‌خوانان اهل بیت(ع) به این دقیقه مهم توجه کنند که امروز «هیئت» نه فقط یک محفل خصوصی و «دورهمی» ادواری برای تخلیه هیجانات مذهبی و تحریک احساسات دینی، بلکه یک رسانه تأثیرگذار و قدرتمند برای معرفی اسلام ناب محمدی(ص) و تبیین و تبلیغ معارف توحیدی است، یقیناً برای انتخاب شعر و مرثیه‌خوانی در هیئت وقت بیشتری می‌گذارند و با رویکردی جدی‌تر و هنرمندانه‌تر با این مقوله برخورد می‌کنند. امروز دیگر داشتن صداوسیمای خوب برای ستایشگری اهل بیت کفایت نمی‌کند، چون جنس کار یک ذاکر با جنس کار یک خواننده غیرمذهبی فرق می‌کند. امروز یک ذاکر خوب و موفق باید در کنار صوت و حنجره خوب، از تقوا و سلوک مردمی، دانش و بینش دینی، هوشمندی سیاسی، سواد ادبی و علومی، چون «رفتارشناسی اجتماعی» نیز برخوردار باشد.
 با آرزوی توفیق روزافزون برای همه ستایشگران با اخلاص، تحریف گریز و خرافه ستیز اهل بیت(ع) که فارغ از وسوسه‌های شهرت و ثروت در این مسیر نورانی گام بر می‌دارند، حسن ختام این نوشتار را به فرازی از رهنمود‌ها و توصیه‌های حکیمانه استاد محمدعلی کریم خانی به ستایشگران اهل بیت(ع) اختصاص می‌دهم: «شاید درست نباشد، ولی عقیده‌ام این است که نوحه و روضه رو باز خواندن، درست نیست. چه خبر است که همه مداح ها، شمر را می‌آورند روی سینه امام حسین(ع)؟! من ایما، اشاره و در پرده گویی را بسیار بیشتر می‌پسندم. مثلاً شعری است در وصف لحظه شهادت حضرت زهرا(س) که می‌گوید:
بر حاشیه برگ شقایق بنویسید
گل تاب فشار در و دیوار ندارد‌
می‌دانید؟ گُل! نمی‌آید با ذکر جزئیات بگوید که در آن لحظه چه شده است. کسانی هستند که معلم اند و شاگرد دارند، اما نوحه‌هایشان را که می‌شنوید از خجالت آب می‌شوید. این چیز‌ها را کجا نوشته است؟! این است که آدم باید حواسش جمع باشد. امام حسین(ع) قبول نمی‌کند که شان و مقامش را پایین بیاورید، ایشان شخصیت اول خلقت است و منِ نوعی بیایم یک شعری بخوانم که شأن او را در چشم و گوش شنونده پایین بیاورم؟! می‌گوید تیر رفت و چرخید و در فلان نقطه نشست! این‌ها را همه می‌دانند، همه از بچگی پای منبر بوده‌ایم، همه می‌دانیم سر امام حسین(ع) را ذبح کردند، خیمه اش را آتش زدند، اما لازم نیست شما در هر روضه‌ای، در هر مداحی این‌ها را تکرار کنید! شعری بخوانید که این را در پرده، با ایما و اشاره، با استعاره بگوید:
 گفتا شه شهیدان با شاهد یگانه
عشق تو کشت ما را، شمر و سنان بهانه…
حالا این می‌آید می‌گوید شمر این طور بود، آن یکی می‌گوید آنطور بود، بنشینید یک شعر و آهنگ خوب انتخاب کنید که چهار نفر دیگر هم که به دست شما نگاه می‌کنند چیزی یاد بگیرند.»

فراخوان بیست و دومین دورۀ جشنواره قلم زرین

۲ اسفند ۱۴۰۲
  فراخوان بیست و دومین دوره جشنواره قلم زرین انجمن قلم ایران خرسند است آغاز به کار بیست و دومین دوره جشنواره قلم زرین...

دبیر جشنواره “قلم زرین” معرفی شد

۹ بهمن ۱۴۰۲
  دبیر بیست و دومین دورۀ جشنواره قلم زرین معرفی شد. با تصویب هیأت مدیره انجمن قلم ایران ، «جواد کامور بخشایش» دبیر بیست...

بیانیه انجمن قلم ایران در محکومیت حادثه تروریستی کرمان

۱۷ دی ۱۴۰۲
————– 🔻 بیانیه انجمن قلم ایران در محکومیت حادثه تروریستی کرمان ————- به نام منتقم خون شهیدان «جنایتکاران سنگدل از هم اکنون آماج قطعی...

فراخوان سومین جشنواره ادبی فلسطین

۸ آذر ۱۴۰۲
  بسم الله الرحمن الرحیم —————- فراخوان سومین جشنواره ادبی فلسطین —————- مقام معظم رهبری: ما یقین داریم با ادامۀ مبارزات مردم مسلمان فلسطین...

بیانیه انجمن قلم ایران در حمایت از عملیات «طوفان الاقصی»

۱۷ مهر ۱۴۰۲
  بسم الله قاصم الجبارین «ما یقین داریم با ادامه‌ی مبارزات مردم مسلمان فلسطین و حمایت جهان اسلام، فلسطین به فضل الهی آزاد می‌شود...

جلسه مجمع عمومی سالیانه ۱۴۰۲

۱۳ مهر ۱۴۰۲
باسلام؛ به اطلاع می‌رساند: مجمع عمومی عادی(سالیانه) انجمن قلم ایران روز یکشنبه مورخ  ۲۳/۰۷/۱۴۰۲  از ساعت ۱۵ الی ۱۷ در محل سالن انجمن قلم...

اسامی برگزیدگان بیست و یکمین جایزه قلم زرین معرفی شدند

۲۰ تیر ۱۴۰۲
  اسامی برگزیدگان و شایسته تقدیر بیست و یکمین جایزه قلم زرین معرفی شدند: بخش نقد و پژوهش ادبی: شایسته تقدیر: گونه شناسی نثر...

بیانیه دبیر بیست یکمین جشنواره قلم زرین

۲۰ تیر ۱۴۰۲
  «به نام خداوند لوح و قلم» ن و القلم و مایسطرون سوگند به قلم و آنچه می‌نویسند سوره مبارک قلم آیه نخست بیانیه...