داوری ۱۰ هزار کتاب در «قلم زرین»/ پدیدآورندگان و داوران به هم دسترسی ندارند

به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس،‌ نشست خبری جایزه قلم زرین، صبح امروز در خبرگزاری فارس با حضور رحیم مخدومی دبیر هفدهمین جایزه قلم زرین، احمد شاکری، رضا اسماعیلی، محمود پوروهاب و احمد عربلو و همچنین تنی چند از خبرنگاران رسانه‌ها در خبرگزاری فارس برگزار شد.

مخدومی دبیر این جایزه در این مراسم اظهار داشت: یکی از موضوعاتی که جشنواره‌ها باید به آن بپردازند، نگاه داوران به آثاری است که آنها را مطالعه کرده‌اند. همچنین ارائه طریق به منظور ارتقای آثار در سال‌های آتی از موضوعاتی است که باید با دقت نظر پیگیری شود؛ در حالی که جشنواره‌ها با برگزاری اختتامیه که اغلب با شتاب‌زدگی همراه است، تا اسامی برگزیدگان معرفی شود، تلاش می‌کنند مراسم رهایی را با ارائه تندیس پایان دهند و پرونده جشنواره بسته می‌شود. گاهی هم نهایتاً یک بیانیه چند صفحه‌ای خوانده می‌شود؛ در حالی که این اشتباه است.

وی با بیان اینکه داوران طی ماه‌های متمادی تلاش می‌کنند با زحمات فراوان آثار را به دقت بررسی کنند و در واقع بخش اصلی جشنواره زحمات داوران است، گفت:‌ آنها صفحه به صفحه آثار را خوانده و تطبیق می‌دهند و در چالش مقایسه آثار با آن معیارها و کارهای موازی از نقطه نظرات گوناگون به اثر می‌نگرند. نکات فنی که باید رعایت شود و موارد متعددی که از دقت نظر داوران می‌گذرد، همه نادیده گرفته می‌شود و به سرعت به اختتامیه می‌رسیم. در حالی که نباید اینگونه باشد.

مخدومی به داوری جشنواره قلم زرین اشاره و ریزش‌ها را تشریح کرد و گفت:‌ در این مرحله چندین ریزش اتفاق می‌افتد و از میان چند هزار اثر، تنها برخی تعداد آثار انگشت‌شمار باقی می‌مانند. در واقع مرحله سختی است که داوران آثار را گزینش می‌کنند. در این راستا باید گفت که داوران طرح‌های بسیاری برای گفتن دارند. از سوی دیگر نیز پدیدآورندگان دوست دارند بدانند که چرا اثرشان در ریزش مراحل مختلف حذف شده و بالا نیامده است؛ در حالی که پدیدآورنده به داور دسترسی ندارد و نمی‌تواند سخنانش را بیان کرده و نظرات او را بشنود. بنابراین آن اتفاق لازم که باید رخ دهد و راهی برای ارتقاء‌ جشنواره باشد، اتفاق نمی‌افتد و باز نمی‌شود. در حالی که دریافت دیدگاه داوران اتفاق شیرینی است که غالبا مغفول می‌ماند و جشنواره‌ها به این مسئله نمی‌پردازند.

مخدومی با بیان اینکه یکی از عوامل ارتقای سطح آثار زمانی رخ می‌دهد که پدیدآورنده و داور با یکدیگر گفت‌وگو کنند و مواضع بیان شود، گفت: این امر شاید گامی برای برون‌رفت از درجا زدگی آثار ادبی باشد. این نشست را ما به فال نیک می‌گیریم و مقدمه‌ای برای پیشرفت ادبیات می‌دانیم.

وی به داوری این دوره اشاره کرد و گفت:‌ آنچه داوران بررسی کرده‌اند، تماماً کتب منتشر شده سال ۹۷ بوده است. این آثار در ۵ بخش نقد و پژوهش ادبی، داستان بزرگسال، داستان کودک و نوجوان، شعر بزرگسال و شعر کودک و نوجوان داوری شده‌اند.

دبیر جایزه قلم زرین افزود: نزدیک به ۱۰ هزار عنوان اثر واصل شد که با ریزش‌های اولیه صورت گرفته است. تعدادی از آثار که ملاک‌های اولیه برای ورود به چرخه داوری را نداشتند، حذف شدند. البته بخش عمده آثار از کیفیت مطلوبی برخوردار نبودند و این موجب شد ریزش دوم رخ دهد. در مرحله بالاتر رفته رفته تعمق داوران پیرامون محتوا بیشتر شد و در نهایت به آثاری رسیدیم که لازم بود دو بار خوانده شود. علاوه بر تیم داوری از دوستانی کمک گرفته شد تا در حق هیچ اثری اجحاف را شاهد نباشیم و با نگاه واقع‌بینانه آثار را معرفی کنیم.

وی در پایان این بخش از سخنانش گفت: جشنواره‌های مردم‌نهاد، اغلب غیردولتی هستند و خصوصیت آنها این است که برخی از آنها یا کاملا خصوصی هستند؛ مثل ناشرانی که روی پا خود ایستاده‌اند و حمایت نمی‌شوند اما دسته دیگر ممکن است از سوی برخی دستگاه‌های دولتی حمایت نشوند، ولی از سوی ارگان‌هایی حمایت می‌شوند.

مخدومی افزود: دولت و نهادهای انقلابی وظیفه دارند از ناشران و پدیدآورندگان آثار ادبی خوب در راستای دغدغه مردم و انقلاب حمایت کنند چرا که وقتی بخش خصوصی ورود می‌کند باری را از روی دوش دولت برمی‌دارد اما ما گاهی می‌بینیم حمایت‌های نجومی دولتی از محصولات فرهنگی صورت می‌گیرد که برای فرهنگ جامعه مشکل‌ساز است. مثلاً‌ گاهی یارانه به یک روزنامه تفرقه‌افکن اعطا می‌شود. در عین حال که به شدت یارانه را به عنوان یک مطالبه فرهنگی پیگیری می‌کنیم، اما این حمایت باید از آثاری صورت گیرد که در راستای اهداف متعالی انقلاب باشد.