غفلت از ابعاد مختلف شخصیت حضرت زهرا (س) به ادبیات داستانی ضربه زده است

محسن پرویز، نویسنده حوزه دین و انقلاب اسلامی و رییس انجمن قلم ایران در گفت‌و‌گو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) ضمن تسلیت فرارسیدن ایام سوگواری شهادت حضرت فاطمه (س) با اذعان بر اینکه عظمت این بانوی بزرگوار آنچنان است که هیچ قلم توانمندی از عهده عرض ارادت به ایشان برنمی‌آید، عنوان کرد: بنا بر احادیث نبوی، حضرت فاطمه (س) اولین کسی هستند که وارد بهشت می‌شوند و درجه و شان ایشان در نزد پیامبر به دلیل بزرگی روح و دانش بالای فاطمه (س) و رفتارهای عارفانه و فوق بشری ایشان بوده است.

پرویز ادامه داد: چنین شخصیت والایی دارای ظرفیت بالایی برای خلق آثار ادبی باارزش به زبان‌های فارسی و ترجمه به زبان‌های مختلف دنیا هستند و همان‌گونه که بارها شاهد بوده‌ایم بیان حقایق به زبان زیبا و داستان درباره حضرت علی (ع) در گرایش بسیاری از غیر مسلمانان به اسلام و مذهب شیعه تاثیرگذار بوده و این حقیقت درباره حضرت فاطمه (س) نیز قابل صدق است.

وی تصریح کرد: حضرت فاطمه (س) نه تنها اسوه بانوان جهان بلکه نمونه و الگویی ممتاز برای تمام جهانیان چه زنان و چه مردان هستند و جز حضرت محمد (ص) و مولا علی (ع) کسی درجه و شان ایشان را ندارد.

رییس انجمن قلم ایران گفت: متاسفانه گاه در برخی کتاب‌های اهل سنت، با صرف نظر کردن از تمام ابعاد شخصیتی ائمه معصومین (ع) و حضرت فاطمه (س) که ریشه در اتصال آنها به وحی حضرت محمد (ص) و توجه خاص باری تعالی دارد، ایشان را انسان‌هایی همتراز افراد عادی و خلفایی که متصل به عترت نبوی نیستند معرفی می‌‌کنند که این امر به ادبیات داستانی ضربه زده است. برای برطرف شدن این کمبود و خلا باید نویسندگان متعهد تلاش مضاعفی را برای معرفی ابعاد مختلف شخصیت این بزرگواران به‌ویژه حضرت فاطمه (س) انجام دهند.

وی تصریح کرد: خلق آثار داستانی درباره حضرت فاطمه (س) و ائمه اطهار (ع) سهل و ممتنع است. بیشتر آثار خلق شده در این زمینه بازنویسی روایات و فاقد ارزش‌های هنری و گاه دارای اشکال‌های زبانی و نگارشی بسیار هستند که بر داشته‌های موجود نمی‌افزایند. البته آثار باارزشی نیز وجود دارند که با پرداختی هنرمندانه توانسته‌اند چشم‌انداز تازه‌ای را در مقابل خواننده به تصویر بکشند و روایات و حوادث تاریخی مشهور را به شیوه‌ای بیان کنند که برای خواننده تازگی و جذابیت داشته باشد. اگر بازار پر از آثار خوب و ارزشمند باشد جایی برای کتابسازی‌ها و تولید آثار ضعیف باقی نمی‌ماند.

پرویز به چالش‌ شخصیت‌پردازی در ادبیات داستانی دینی اشاره کرد و گفت: نویسنده داستان درباره حضرت فاطمه (س) و ائمه (ع) مجاز نیست با ورود به عالم خیال گفتارها و رفتارهایی را به این بزرگواران نسبت دهد که با اسناد و روایات تطبیق ندارد. در عین حال می‌تواند با استفاده از نقل به معنا با بهره‌گیری از ظرفت‌های خاص نویسندگی حکایاتی را نقل کند که بر اساس روایات و نه کامل منطبق با اصل جملات و گفتارهای احادیث و روایات باشد. البته ورود به این عرصه دشوار باشد و نویسنده باید متبحر و متعهد باشد.

وی همچنین تصریح کرد: یکی از اصلی‌ترین مشکلات موجود در حوزه ادبیات داستانی دینی مدون و کامل نبودن منابع و مراجعی است که در اختیار نویسندگان قرار می‌گیرد بخشی از نویسندگان ما روحیه پژوهشگری دارند و آثار معتبر و ارزشمند را می‌یابند و مطالب مورد نظر را از آن استخراج می‌کنند و آثار با کیفیت‌تر و مطلوب‌تری نیز تولید می‌کنند اما درصدی از نویسندگان توانایی تشخیص سره از ناسره از بین منابع معتبر را ندارند یا فرصت کافی برای بررسی این منابع ندارند در نتیجه ممکن است مطالبی به کتاب‌هایشان راه یابد که سندیت کافی ندارد.

رییس انجمن قلم ایران در پایان گفت: بیشتر منابع در اختیار نویسندگان یا بسیار دم دستی و سطح پایین یا برعکس بسیار مغلق و تنها قابل استفاده طلاب و متخصصان دینی هستند؛ بنابراین باید برای استفاده از منابع قابل استفاده نیز فکری کنیم.