قلم زرین، جشنواره کتاب سال انقلاب اسلامی است

به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، نشست خبری هفدهمین  جشنواره قلم زرین صبح امروز با حضور رحیم مخدومی دبیر هفدهمین جایزه قلم زرین، احمد شاکری، محمود پوروهاب،‌ رضا اسماعیلی و احمد عربلو، داوران بخش‌های مختلف در خبرگزاری فارس برگزار شد.

رضا اسماعیلی در این نشست به تاریخچه برگزاری این جایزه ادبی پرداخت و با یادبودی از پیشکسوتان گفت:‌ بعد از تشکیل انجمن قلم ایران، ضرورتی حس شد تا در فضای فرهنگی کشور جشنواره‌ای در چارچوب گفتمان انقلاب اسلامی برپا کنیم که متعهد به آرمان‌ها، ارزش‌ها و مبلغ گفتمان انقلاب باشد که چنین جشنواره‌ای تا آن زمان جایش خالی بود.

وی افزود: هیأت مؤسس و هیأت مدیره سال‌های ‌آغازین کار انجمن قلم در پی زمینه‌سازی برای تحقق این مهم برآمدند و در این مسیر نقش ارزنده‌ای را محمدرضا سرشار، پدر انجمن قلم ایران در تشکیل جشنواره ایفا کرد که غیر قابل انکار است. او تلاش کرد جشنواره شکل گیرد و با اهدافی تأسیس شد که امروز شاهد برپایی ۱۷ دوره از آن با همان هدفگذاری هستیم.

اسماعیلی افزود: قلم  زرین به  نوعی جشنواره کتاب سال انقلاب اسلامی است. ما در آغاز تنها در سه بخش نقد و پژوهش ادبی، ادبیات داستانی و شعر بزرگسال استارت کار زدیم، ولی طی چند سال اخیر دو بخش دیگر را نیز به آن افزودیم. یعنی در واقع داستان و شعر کودک و نوجوان نیز به شاخه‌های برگزاری افزوده شد.

به گفته این عضو انجمن قلم، جشنواره برای برگزاری رویکردهایی را مدنظر داشت که بسیار موفق بود و در حال حاضر ارزیابی‌ها نشان می‌دهد ذهن و زبان جامعه معطوف به این جشنواره است و خروجی آن برای طیف‌های مختلف مهم شمرده می‌شود.

وی با بیان اینکه در هیأت مدیره هر سال پس از اختتامیه جشنواره ارزیابی می‌شود، گفت:‌ تلاش داریم پس از این ارزیابی نقاط قوت تقویت و نقاط ضعف را جبران کنیم. هر چند ما هر سال پذیرای نظرات اصحاب فرهنگ و فکر هستیم و در پی آن از نظرات خبرگان استفاده کنیم.

اسماعیلی درباره بخش شعر بزرگسال تصریح کرد:‌ در حوزه شعر در سال‌های اخیر شاهد اتفاقات امیدبخشی بوده‌ایم که باید آنها را بیان کرده و اذعان نکردن به آن ناشکری است.

داور بخش شعر بزرگسال جایزه قلم زرین تصریح کرد: با توجه به اینکه استعدادیابی در سال‌های گذشته مغفول مانده بود و به هرز می‌رفت در سال‌های اخیر توجه به نقد و آموزش ادبی جدی گرفته شد. یکی از پایگاه‌هایی که در این عرصه سرمایه‌گذاری مطلوبی داشته، حوزه هنری است، اما با توجه به سرمایه، فعالیت‌ها ناظر بودند؛ زیرا حوزه باید در بخش نقد و آموزش ادبی گام‌های بیشتری بردارد. خصوصا در بخش ترجمه که گام‌های آغازین را برداشته است.

وی با بیان اینکه برخی از نهادها و تشکل‌های فرهنگی مردم‌نهاد چون شهرستان ادب در حوزه نقد و آموزش خوب کار کرده‌اند، گفت: استعدادیابی در چنین تشکل‌ها و موسساتی در حال وقوع است و نتیجه آن را در دیدار سالانه شاعران با رهبر انقلاب نیز می‌شود مشاهده کرد.

به گفته وی در این دوره از قلم زرین بر اساس آمار ۴ هزار اثر در این بخش واصل شده و در واقع در سال گذشته، ۴ هزار کتاب شعر چاپ شده است. اسماعیلی ادامه داد: ما در نهایت به ۱۰۰ اثر قابل تأمل رسیدیم هر چند همین ۱۰۰ اثر که نسبتاً برجسته هم هستند، نشان از آن دارد که حرکتی رو به جلو داشته‌ایم و جوانانی داریم که مسیر ورود را پیدا کرده‌اند و با توجه به نقد و آموزشی که گرفته‌اند، در حال بالندگی هستند.

اسماعیلی خاطرنشان کرد: در حوزه شعر بزرگسال کارنامه درخشانی داشته‌ایم، ولی کافی نیست. جشنواره‌هایی چون قلم زرین پس از اختتامیه نباید بحث را تمام شده بدانند؛ بلکه باید آغازی را شاهد باشیم و برای برترین‌ها دوره‌های آموزشی تدارک ببینیم.

وی با اشاره به وظیفه رسانه‌ها تصریح کرد: رسانه‌ها نیز باید فضای ادبی و فرهنگی کشور را رصد کرده و برترین‌های جشنواره  ادبی را رها نکنند؛ بلکه به نقد آثار آنها بپردازند تا آثار به شیوه شایسته معرفی شود. این امر انگیزه ناشران را برای تجدید چاپ نیز افزایش می‌دهد.

وی به رسالت نهادهای فرهنگی چون انجمن قلم هم اشاره کرد و گفت:‌این نهادها با برگزاری کارگاه‌های نقد و بررسی و حتی اردوها باید برگزیدگان را دریابند تا به حاشیه رانده نشوند. من از آثاری که امسال انتخاب شد کاملا دفاع می‌کنم و افتخار می‌کنم چنین آثاری در حوزه شعر بزرگسال داشته‌ایم، اما اتفاق تلخ، ظهور ناشران تجاری است. این‌ها اغلب تاجر هستند و هدفشان این است که اگر کتابی را با آب و رنگی خصوصا در حوزه کودک و نوجوان چاپ می‌کنند آن را به تیراژ میلیونی برسانند. این گروه اغلب به محتوا توجه نمی‌کنند که این مسئله آفت فرهنگی شمرده می‌شود.

سرداور بخش شعر بزرگسال تأکید کرد:‌ البته وزارت ارشاد تا جایی که بنده شاهد بودم تنها بر اساس ضوابط نظارت کیفی را وظیفه خود نمی‌داند و بیشتر بر مباحث اخلاقی و سیاسی توجه دارد؛ چون نظارت کیفی را وظیفه ناشر می‌داند. از سوی دیگر، برخی ناشران حرفه‌ای شورای کارشناسی شعر دارند و پیش از چاپ کتاب را در شورا مورد ارزیابی قرار می‌دهند، اما بیشتر افرادی که پشت نقاب ناشر به عرصه چاپ و نشر آمده‌اند، سلوک تاجرانه دارند.

وی در پاسخ به اینکه آیا آثار نیمایی در این دوره مورد بررسی قرار گرفته و اینکه چرا از میان ۸ نامزد انتخاب شده ۷ اثر متعلق به مؤسسه شهرستان ادب است، گفت:‌ این آثار به لحاظ کیفی قابل تأمل هستند. شاید تنها شائبه این باشد که دوستان بگویند به خاطر حضور یک داور از شهرستان ادب، این میزان آثار در این دوره انتخاب شده اما باید گفت اگر این فرد هم نبود، این اتفاق رخ می‌داد چون کتاب‌ها به لحاظ محتوا ارجمند و قابل تأمل هستند. همچنین درباره معرفی چهره‌ها باید بگویم که دو نفر از این بزرگان از چهره‌های جدید هستند. آقای رضا یزدانی و لیلا حسینی جزو چهره‌هایی هستند که قبلا برگزیده نشده بودند و گام‌های آغازین را برمی‌دارند.

وی درباره توجه به آثار نیمایی و سپید هم گفت:‌ ما به این قالب‌ها هم توجه کرده‌ایم. در این دوره کتاب «از پیله تا پروانگی» آقای محمدرضا روزبه تماماً نیمایی است که جزو نامزدها هم است. در بخش کلاسیک و نیمایی داوران سعی کردند آثاری را انتخاب کنند که قابل دفاع باشد.