نشست نقد و بررسی “کوچه اقاقیا” اثر راضیه تجار

به گزارش شبکه خبری تهران نیوز، نشست نقد و بررسی کتاب «کوچه اقاقیا» با حضور راضیه تجار نویسنده اثر، سیده عذرا موسوی منتقد اثر و سیده فهیمه اطهری رئیس اداره کتابخانه های عمومی شهرستان قدس در کتابخانه مرکزی برگزار شد.

درباره کتاب کوچه اقاقیا

کتاب”کوچه اقاقیا” رمانی اجتماعی و خانوادگی و در ردیف داستان های فارسی قرا گرفته است. گروه سنی در این کتاب مشخص نشده اما محتوای کتاب نشان می دهد که مخاطب آن بزرگسالان هستند.

این رمان به زندگی زنانی از طبقات مختلف جامعه می پردازد و اوضاع و احوال زنان را در سالهای ۲۵-۱۳۲۰ بررسی می کند. شخصیت اصلی برخی رمان های شاخص راضیه تجار همچون «آرام شب بخیر، محبوبه صبح، زن شیشه ای و بانوی رنگین کمان»، زنان هستند. در “کوچه اقاقیا” صحنه های غم و درد زن ها در آن دوران به خوبی به تصویر کشیده شده است.

منتقد کتاب کوچه اقاقیا

سیده عذرا موسوی، منتقد کتاب “کوچه اقاقیا” اظهار داشت: ممکن است در بعضی کتاب ها درک بیشتری از اثر پیدا نکنیم اما هرچقدر از آن اثر دریافت کنیم ارزشمند است. ویژگی مهمی که این کتاب داشت زبان نثر اثر است. ویژگی دیگر که اختصاص به نویسنده دارد، مؤلفه های زنان نگاری است که در سبک نوشتاری زنان دیده می شود.

وی افزود: ویژگی برجسته کوچه اقاقیا گنجینه واژگان آن است. در نثر فارسی این کتاب از کلماتی استفاده شده که برخی از آنها را تازه می خوانیم و به زیاد شدن دایره واژگان و لغات خواننده کمک می کند. امتیاز دیگر این کتاب استفاده زیاد از رنگ هاست. فضا و رنگ داستان با توصیف گل و باغچه و گلدوزی و قلاب بافی لباس ها تصویر شده و حیای زن در نثر مشخص است.

موسوی ادامه داد: برائت استدلال در بخش هایی از کتاب آمده آنجایی که نویسنده طوری می نویسد و به مسائلی اشاره میکند که خواننده با برخورد آن به دریافت کلی میرسد. نمادها و تصاویری که در کتاب مطرح شده گویای رویداد حادثه های نامبارکی است که برای زنان خواهد افتاد.

منتقد کتاب گفت: عواطف زنانه در کتاب نمود پیدا کرده و نجوای مادرانه و دلنواز، مهرورزی و عشق در تصاویر به یادماندنی این اثر حس می شود. همچنین پیوند میان زن و طبیعت یکی از الگوهایی است که در ادبیات تمام کشورها بروز و ظهور پیدا کرده است. مسائل فرهنگی مربوط به زنان با توجه به دوره های زمانی به صورت بارز و آشکار دیده می شود و موضوع خرافه، که ناشی از احساس نا امنی است و جادو و چشم زخم در قسمت هایی از کتاب دیده می شود.

نظر نویسنده

راضیه تجار، نویسنده کتاب “کوچه اقاقیا” با اشاره به اینکه دیدن ابعاد کار از لایه های مختلف اهمیت دارد، در پاسخ به سوال ” روح در جذر و مد است” بیان داشت: روح انسان زمانی دارای حال خوب و زمانی افسرده است و این حالت را به جذر و مد روح تشبیه شده است. و در قسمت دیگر نیز به خورشید اشاره شده که در اینجا خورشید با سوختن خود حیات می بخشد و نماد مادر بودن برای زمین را دارد و آن را به شخصیت زن و ویژگی زاد و ولد ارتباط داده است.

تجار ادامه داد: ما باید مشارکت خواننده را داشته باشیم و با خوانندگان کتاب ارتباط بیشتری برقرار کنیم. ادبیات در خفا است و کسانی که به گنجیه ادبیات توجه کنند ارتباط بیشتری با خواننده خواهند داشت. پایان داستان باز است و موجب مشارکت خواننده می شود و با تأملی که خواننده در پایان و نتیجه کتاب می گیرد، ارتباط بیشتری با نویسنده برقرار می کند.

وی افزود: نویسنده باید حواس چندگانه خواننده را درگیر کند و خواننده با دیدن، بوییدن و شنیدن و صدای زندگی در کتاب را درک می کند.

نظر خوانندگان کتاب

نظر خواجه وند یکی دیگر از خوانندگان کتاب بر این بود که محدودیت بانوان در جامعه در این کتاب اشاره شده و تضادهایی به کار رفته است که به جا و جالب بود و علاقه مندی و مهر فرزند به مادر به خوبی نشان داده شده است.

منتقد کتاب درباره برخی دُش واژه های بکار رفته گفت: این واژه ها به دلیل حیای زنان به کار نمی رود و استفاده از این واژه ها به دلیل آشنایی با فرهنگ و طرز تفکر شخصیت داستان است.

نویسنده در پاسخ به نقد زینب محمدی که از نبود نمود جامعه در شخصیت های داستان اشاره داشت، پاسخ داد: سبک های نویسندگی متفاوت است و در قسمتی که “ثریا از شاه جدا می شود” و به “مداد سوسمار” اشاره شده، دوره زمانی مشخص شده است.

تجار در پاسخ به علت انتخاب تصویر کتاب، بیان داشت: در چاپ اول شفافیت جلد بهتر بود و در چاپ های بعدی تصویر جلد جذاب نبود اما در تصویر جلد این چاپ رضایت بیشتری از طرح دارم. در خصوص انتخاب جلد لازم است گفت و گوهای بیشتری با ناشر انجام شود.

خواننده جوان دیگری گفت: این کتاب داستانهایی که مادر بزرگم تعریف کرده بود را برایم زنده کرد.

منتقد نکته بین دیگر بیان داشت: در شکل گیری داستان شخصیت و ماجرا مهم است، شخصیت سازی در این کتاب دیده می شود. خواننده با داستان رابطه برقرار می کند و چیره دستی نویسنده در عنوان کردن مکان و زمان و بازی با شخصیت ها دیده می شود.

مریم حبیبیان با بیان نظر خود تصریح کرد: در ادبیات کتاب کلمات محکمی به کار برده شده که هر کلمه معانی مختلف داشت. “حس دلنواز به مادرش” جالب بود و روال کتاب را بهتر می کرد. آخر هر فصل سوالی پیش می آمد که ذهن خواننده را مشغول می کرد و جرقه ای که به ذهن خواننده زده می شد به شروع مرحله دیگری کمک می کرد.

راضیه تجار فیلمنامه “کوچه اقاقیا” را براساس همین کتاب به قلم خودش در مرکز سیما فیلم به نگارش در آورده است.