دسته بندی مطالب

نویسنده‌ای که ارزش وطن را می‌دانست/ یادی از «جلال آل‌احمد» به بهانه سالروز تولدش

۱۲ آذر ۱۴۰۱ اخبار اخبار انجمن
پنجشنبه ۱۰ آذر ۱۴۰۱ 

نویسنده‌ای که ارزش وطن را می‌دانست/ یادی از «جلال آل‌احمد» به بهانه سالروز تولدش

فردا سالروز تولد جلال آل‌احمد است، مردی که نامش با ادبیات معاصر ایران گره خورده و البته برخی فراتر از ادبیات او را یک جامعه‌شناس و مترجم جدی هم معرفی می‌کنند.

به گزارش قدس آنلاین، جلال در روزگار ما نمودهای آشنای دیگری هم دارد، گران‌ترین و مهم‌ترین جایزه ادبی که در کشور اهدا می‌شود به نام او ثبت شده و در بیشتر شهرهای دور و نزدیک هم میدان و خیابانی به نامش شناخته می‌شود.

به بهانه سالروز تولد این نویسنده به سراغ راضیه تجار و اکبر صحرایی؛ اعضای هیئت علمی جایزه ادبی جلال آل‌احمد رفتیم تا درخصوص جلال آل‌احمد، سبک نویسندگی او و کتاب‌هایش صحبت و خواندنی‌ترین آثارش را برای نسل امروز معرفی کنند.

نویسنده‌ای که دغدغه وطن داشت

راضیه تجار که علاوه بر فعالیت پررنگ در داستان‌نویسی و نقد، چندین دوره عضو هیئت علمی جایزه جلال آل‌احمد بوده است، درباره شخصیت جلال و آثارش می‌گوید: آل‌احمد منتقد حکومت زمانه‌اش بود. جدا از نویسندگی اهل تفکر و اندیشه بود. نوشته‌های او بیشتر از آنکه جنبه لذت‌بخشی داشته باشد آگاهی‌بخش و بیدارکننده است. مخاطبی که می‌خواهد سراغ او برود فقط به صرف لذت بردن از داستان و ادبیات، آثار او را نمی‌خواند.

نویسنده کتاب «زن شیشه‌ای» با بیان اینکه گفته‌ها و نوشته‌های جلال برای جوانان زمانه‌اش حجت بود، درخصوص دغدغه‌های نویسندگی آل‌احمد می‌گوید: جلال در آثارش دغدغه وطن داشت و آثارش با ایمان و بیداری همراه بود. او خودباور، مقاوم و نترس بود. کمتر نویسنده‌ای بود که مثل او نگاه کند و بیندیشد. او در آثارش به دُمل‌های چرکین روز، نیشتر می‌زد. هم بر روشنفکران زمانه‌اش تأثیر گذاشت و هم نظام وقت از نوشته و گفته‌هایش حساب می‌برد.

به گفته تجار، زبان جلال به زبان توده مردم نزدیک بود و نثر چکشی، عصبی و نزدیک به محاوره داشت. نویسنده «شعله و شب» توضیح می‌دهد: نثر تند و تیز و پرخاشگر او با آن زبان خاص، جمله‌های کوتاه و گیرا و تقطیع‌های کوتاهش معروف است.

تجار با بیان اینکه هر کسی که خواهان بیداری و آگاهی باشد همیشه مخاطب آثار جلال است به معرفی چند اثر از او می‌پردازد و می‌گوید: همه آثار او خواندنی هستند از داستان‌های کوتاهش گرفته تا «خسی در میقات» که نگاه ویژه جلال در آن موج می‌زند یا «مدیر مدرسه» که نقد جدی است به دستگاه آموزش‌وپرورش آن زمان.

تجار با بیان اینکه نام‌گذاری بزرگ‌ترین و گران‌ترین جایزه ادبی به نام جلال آل‌احمد مزد زحمات اوست، تأکید می‌کند: این نام‌گذاری مزد نویسنده‌ای است که ارزش وطن را می‌دانست، خودباخته نبود و در برابر غرب ایستاد. مسیری که جلال پیمود با این نام‌گذاری همواره ادامه دارد.

کنکاش در دو فضای مذهبی و روشنفکرانه

اکبر صحرایی که با رمان «حافظ هفت» برگزیده بخش داستان پنجمین دوره جایزه ادبی جلال آل‌احمد شده است، جلال را نویسنده‌ای می‌داند که توانسته با زیست و کنکاش در دو فضای روشنفکری و مذهبی، آثاری خلق کند که در ادبیات معاصر ایران جریان‌ساز بوده‌اند.

او می‌گوید: جلال آخوندزاده طلبه‌ای بود که با تحولات ایران اشغال‌شده آن زمان توسط روسیه و انگلیس، تغییر رویه داد و جذب حزب توده شد، اما این شانس را داشت که برگردد و در نتیجه آثاری ماندگار خلق کند که دامنه تأثیرش تا به امروز ادامه دارد.

صحرایی با نقل خاطره‌ای از جلال به تغییر مسیر او اشاره می‌کند و می‌گوید: جلال در خاطراتش نوشته وقتی داشتیم در خیابان‌های تهران با جوانان تظاهرات می‌کردیم، دیدم کامیون‌های ارتش روس ما را حمایت می‌کردند و هوای ما را داشتند من در آن لحظه از خودم پرسیدم من کجا ایستاده‌ام؟ رفتم در کوچه‌ای و با خودم خلوت کردم که منِ جلال، چرا باید شعاری بدهم که حامی آن سربازان روس هستند؟!

نویسنده مجموعه «سنگر علاف‌ها» با بیان اینکه نکته مهم زندگی جلال این است که او با درک دو فضای مذهبی و روشنفکری و کنکاش در این فضاها دست به خلق اثر زده، فارغ از ترجمه‌ها آثار این نویسنده را به سه دسته تقسیم می‌کند و می‌گوید: دسته نخست آثار فلسفی و روحانی اوست که کتاب «خسی در میقات» در این دسته جای می‌گیرد. دسته دوم آثار سیاسی او هستند که در آن‌ها حوزه روشنفکری را به نقد و چالش می‌کشد و دو اثر «غربزدگی» و «در خدمت و خیانت روشنفکران» در این دسته جای می‌گیرد که نوشتن این آثار موجب شد دوستان و رفقای قدیمی آل‌احمد او را طرد و تخریب کنند. دسته سوم مجموعه داستان‌ها و داستان‌های بلند او نظیر«زن زیادی»، «دید و بازدید» و «مدیر مدرسه» است.
صحرایی می‌افزاید: با توجه به این دسته‌بندی مخاطب امروز می‌تواند آثار او را بخواند و تعمق کند.

زبان ساده‌ای که رقیب پیچیده‌نویسی شد

نویسنده «کتیبه ژنرال» در بخش دیگری از صحبت‌هایش به زبان و نثر جلال و تأثیری که این زبان بر ادبیات معاصر گذاشته، اشاره می‌کند و می‌گوید: تاریخ ادبیات ما مرهون زبان و سبک جلال آل‌احمد است. زبان ساده، سلیس و منتقدانه او تأثیر زیادی روی نویسندگان بعد او داشت و این تأثیر تا به امروز ادامه دارد.

صحرایی با بیان اینکه نثر خود او متأثر از شیوه نویسندگی جلال است، توضیح می‌دهد: تا پیش از جلال نوشته‌های نویسندگان، به‌خصوص نوقلم‌ها درگیر پیچیدگی و دوپهلو گویی بود که در نتیجه ورود ترجمه و تأثیر ادبیات غرب بر ادبیات ما سایه انداخته بود، اما جلال با آن زبان ساده، چکشی و محاوره‌ای‌اش رقیب این نثر شد و پیچیده‌نویسی را در میان نویسندگان کمرنگ کرد.

خبرنگار: خدیجه زمانیان

در کجا لینک بگذاریم؟ttps://www.qudsonline.ir/news/831531/

فراخوان بیست و دومین دورۀ جشنواره قلم زرین

۲ اسفند ۱۴۰۲
  فراخوان بیست و دومین دوره جشنواره قلم زرین انجمن قلم ایران خرسند است آغاز به کار بیست و دومین دوره جشنواره قلم زرین...

دبیر جشنواره “قلم زرین” معرفی شد

۹ بهمن ۱۴۰۲
  دبیر بیست و دومین دورۀ جشنواره قلم زرین معرفی شد. با تصویب هیأت مدیره انجمن قلم ایران ، «جواد کامور بخشایش» دبیر بیست...

بیانیه انجمن قلم ایران در محکومیت حادثه تروریستی کرمان

۱۷ دی ۱۴۰۲
————– 🔻 بیانیه انجمن قلم ایران در محکومیت حادثه تروریستی کرمان ————- به نام منتقم خون شهیدان «جنایتکاران سنگدل از هم اکنون آماج قطعی...

فراخوان سومین جشنواره ادبی فلسطین

۸ آذر ۱۴۰۲
  بسم الله الرحمن الرحیم —————- فراخوان سومین جشنواره ادبی فلسطین —————- مقام معظم رهبری: ما یقین داریم با ادامۀ مبارزات مردم مسلمان فلسطین...

بیانیه انجمن قلم ایران در حمایت از عملیات «طوفان الاقصی»

۱۷ مهر ۱۴۰۲
  بسم الله قاصم الجبارین «ما یقین داریم با ادامه‌ی مبارزات مردم مسلمان فلسطین و حمایت جهان اسلام، فلسطین به فضل الهی آزاد می‌شود...

جلسه مجمع عمومی سالیانه ۱۴۰۲

۱۳ مهر ۱۴۰۲
باسلام؛ به اطلاع می‌رساند: مجمع عمومی عادی(سالیانه) انجمن قلم ایران روز یکشنبه مورخ  ۲۳/۰۷/۱۴۰۲  از ساعت ۱۵ الی ۱۷ در محل سالن انجمن قلم...

اسامی برگزیدگان بیست و یکمین جایزه قلم زرین معرفی شدند

۲۰ تیر ۱۴۰۲
  اسامی برگزیدگان و شایسته تقدیر بیست و یکمین جایزه قلم زرین معرفی شدند: بخش نقد و پژوهش ادبی: شایسته تقدیر: گونه شناسی نثر...

بیانیه دبیر بیست یکمین جشنواره قلم زرین

۲۰ تیر ۱۴۰۲
  «به نام خداوند لوح و قلم» ن و القلم و مایسطرون سوگند به قلم و آنچه می‌نویسند سوره مبارک قلم آیه نخست بیانیه...