به گزارش ایکنا، اختتامیه چهارمین دوره جایزه خاتم عصر روز ۱۴ اردیبهشت‌ماه با معرفی برگزیدگان و قرائت بیانیه هیئت داوران به کار خود پایان دارد. بیانیه داوران بخش بزرگسال چهارمین دوره جشنواره خاتم که با محوریت پیامبر اسلام برگزار شد، به شرح زیر است؛

لقد کان لکُم فی رسول الله اسوهً حَسَنهً؛ رسول خدا، الگوی زیبا زیستن است. (سوره احزاب آیه ۲۱)

جشنواره خاتم به چهارمین منزل رسید؛ تکاپویی برای شناختن و شناساندن وجه الگویی و اُسوه‌ای شخصیت و سلوک پیامبر اعظم و طرح «خُلق عظیم» و زیبایی‌های رفتاری او، به مدد داستان کوتاه. انصاف باید داد که ۳۸۹ اثر دریافت شده در حوزه بزرگسال در مقایسه با سه دوره پیشین، در افقی فراتر ایستاده‌اند.

آنچه چهارمین دوره را شاخص‌تر و ممتازتر می‌کند، به اعتراف همه داوران، چند ویژگی زیر است:

۱- حضور نویسندگان شاخص و نام‌آشنای عرصه داستان‌نویسی و ارسال گاه چند اثر ستودنی آنان به جشنواره. حدود سی و پنج نفر از شرکت‌کنندگان، نویسندگانی هستند که چندین اثر داستانی یا مجموعه داستان به چاپ رسانده‌اند.

۲- نگاه‌های تازه و گشودن پنجره‌هایی بدیع برای تماشا و طرح سیره پیامبر و پویه در زوایا و ژرفای زندگی و رفتار پیامبر در زیست فردی و اجتماعی. بخشی از داستان‌ها به ابعادی از حیات پیامبر پرداخته بودند که گواه، تتبع و مطالعه ژرف و دقیق آن‌ها در تاریخ انبیا، به ویژه تاریخ زندگی رسول مکرم اسلام است.

۳- بافتار و ساختارمنسجم‌تر داستانی و پرهیز از اطناب (درازگویی‌های ناروا) درعمده داستان‌ها به چشم می‌خورد، هر چند برخی نمونه‌ها می‌توانست با تعدیل و بازنگری و بازنگاری، پیکره‌ای به سامان‌تر بیابد.

۴- ایده‌های شیرین وشگفت، ویژگی برجسته دیگر در تعدادی از داستان‌ها بود که گاه واقعاً اعجاب آور و تحسین برانگیزبود.

۵-پیوند میان دیروز و امروز و گره زدن مسائل و پدیده‌های عصری و به زبان دیگر معاصرسازی یا معاصریابی پیامبر از مقوله‌های چشم‌نواز در آثار ارسالی چهارمین جشنواره خاتم است. پرداخت هنرمندانه و عالمانه، دیدن پیامبر در «اکنون»، خروج از گذشته نگری و «تاریخی» کردن و جود پیامبر، پیامبر را الگویی «برای همه» و «برای همیشه» می‌کند، باید نسل‌های امروز دریابند که زیست زیبای رسول‌الله یا همان «اسوه حسنه» بودند در حصار هیچ عصری و نسلی محدود و محصور نمی‌شود. نمونه‌هایی درخشان و ارجمند در داستان‌های جشنواره چهارم، هوشمندانه و ظرافتمندانه این مهم را دریافته و نگاه «امروزین و معاصر» به پیامبر داشتند.

۶- پختگی نثر، ویراستگی و پیراستگی در قیاس با دوره‌های قبلی، در مجموع داستان‌ها احساس می‌شد هر چند هنوز درنگ و دقت‌های بیشتری باید به کار گرفته شود. شناخت دقیق‌تر ابعاد و اضلاع و ویژگی‌های زبان فارسی یاریگر نویسندگان در پرداخت و انتظام زبان داستان خواهد شد. دیگر اغلاط فاحش املایی و نحوی در آثار نویسندگان توجیه پذیر نیست.

۷-همدلی و همراهی چند نسل داستان نویس در این جشنواره نیز از رخداد‌های مبارک و خجسته آن است نویسندگان کار آزموده و مجرب و خوش پیشینه، با نویسندگان جوان و حتی نوجوان گواه «همگانی و فراگیر» شدن جشنواره است و معلوم است پیامبر از آن «همه» است و همگان باید «دین» خویش را در قلمرو قلم نسبت به وی ادا کنند.

امید است در تداوم این راه، شاهد و ناظر حضوربیشتر، شکوفایی افزون‌تر و اعتلای حوزه ادبیات داستانی در شناسایی و شناساندن رسول بشیر و نذیر، پیامبر پاکی و پارسایی و پاکسازی، پیک رحمت و رأفت و زیستن دادگرانه و ستم‌ستیزانه و مهرگسترانه وی باشیم. پنجمین جشنواره خاتم چگونه خواهد بود؟ پاسخ را در آثار وزین و ارزنده شما نویسندگان عاشق و عارف پیامبر جست وجو باید کرد.

بیانیه هیئت داوران بخش کودک و نوجوان

به نام خدایی که باران کلمه اوست

قلم ابزار کوچکی است که برای رقم زدن اتفاقی بزرگ نیازمند جسارت و شجاعت صاحب قلم است، به ویژه وقتی قرار است ایده‌هاوطرح‌ها، داستان‌ها را رقم بزنند و جهانی نو بسازند؛ و ویژه‌تر زمانی است که با تمام محدودیت‌ها و چارچوب‌ها، نویسنده جرات به خرج می‌دهد و با الهام از سیره پیامبر اسلام(ص)، داستانی تاثیرگذار خلق می‌کند؛ و دشوارتر، نوشتن داستان در این حوزه برای کودکان و نوجوانان است. نویسنده‌ای که قصد ورود به حیطه ادبیات داستانی کودک و نوجوان را دارد، افزون بر دارا بودن خلاقیت و قوه تخیل و شناخت ساختار داستان و تسلط به عناصر داستانی، نیازمند داشتن اطلاعات روانشناختی از تیپ‌های شخصیتی کودکان و نوجوانان برای شناخت و درک علاقه‌ها، انگیزه‌ها، مشکلات و نیاز‌ها و شیوه‌های جذب آنان است؛ از این رو جرات وشجاعت ایده‌پردازانی را که قلم به دست گرفته و داستان‌های خود را برای کودکان و نوجوانان روی کاغذ آورده و برای جشنواره خاتم ارسال کرده‌اند، تحسین می‌کنیم.

گروه داوران جشنواره خاتم، پس از بررسی ۲۸۷ اثر اعلام می‌دارد که میان آثار ارسالی و آثاری که از ساختار داستانی محکم و منسجمی برخوردار باشند و از کلیشه‌ها و بازنویسی فاصله گرفته و درونمایه آن‌ها مفهومی از زندگی، سیره و منش پیامبر اکرم(ص) را القا کند، فاصله بسیار است.

مجموع آثار رسیده به جشنواره امسال در گروه سنی کودک و نوجوان فاقدخلاقیت ونوآوری بود و بیشترین تعداد به بازنویسی رویدادی تاریخی و یاگردآوری اختصاص یافته بود. در اندک آثاری هم که بازنویسی نبودند، ضعف ساختاری و تکنیکی قابل توجه دیده می‌شد.

سرانجام گروه داوران از بین آثار رسیده، سه اثر را شایسته تقدیر دانست. آثارتقدیری عبارتند از:

«پروانه‌های شیشه‌ای» نوشته معصومه عیوضی

«عشق محکوک» نوشته معصومه علیزاده صدقیانی

«اگر سوال نباشد» نوشته مبینا صالحی

و در بخش آثار برگزیده، گروه داوران هیچ اثری را شایسته رتبه دوم و سوم ندانست.

هیئت داوران جایزه رتبه اول را علی رغم ضعف در شخصیت‌پردازی، اما به دلیل ساختار داستانی قابل قبول، ملموس بودن فضای داستان، استفاده غنی از فرهنگ قومی، نثر و زبان همخوان با فضای داستان و نیز انتخاب مابه‌ازای امروزی برای نادیده گرفتن حقوق زنان پیش از اسلام با رای قاطع به داستان «بچه پوش» نوشته زینب اسماعیلی تقدیم می‌کند.

امید است در سال‌های پیش‌رو، جشنواره خاتم شاهد خلق و آفرینش داستان‌هایی جذاب و محکم با نگاهی عمیق و تامل برانگیز به سیره پیامبر اسلام(ص) باشد.

داستان‌های تقدیری بدون ترتیب اولویت:

«بهای آدم ماندن» نوشته یوسف قوجق

«جلیقه نجات زیر صندلی شماست» نوشته حسین لعل بذری

«سند» نوشته سمیه لندی اصفهانی

این آثار به دلیل نگاه نو، ساختار داستانی مناسب، سوژه‌ای قابل توجه، زبان داستانی و نثری روان، از سوی هیأئت داوران شایسته تقدیر شناخته شده‌اند:

رتبه‌های بالاتر:

رتبه سوم به طور مشترک به داستان حکایت آن گردن آویز ظفار نوشته مهدی کفاش و داستان محمد تورات کارگردان نوشته مهدی عزیز اللهی تعلق گرفت.

رتبه دوم به داستان نامت را به من بده، نوشته مصطفی محمدی اختصاص یافت.

هیئت داوران هیچ داستانی را از داستان‌های بالا آمده در مرحله نهایی شایسته رتبه اول ندانست.

هیئت داوران جایزه ویژه خود را به داستان تحفه زغال فروش نوشته عرفان پاپری دیانت تقدیم می‌کند.

هیئت داوران در بخش بین الملل از داستان المووده نوشته شیخ علی حسین حمادی از کشور لبنان تقدیر به‌عمل می‌آورد.

هیئت داوران امیدوار است در دوره‌های بعد جشنواره، به داستان و داستان‌هایی دست یابد که هرکدام قدرتمندانه‌تر از دیگری، سطح ادبی جشنواره را بالاتر برده، زمینه‌ای برای ظهور و بروز ادبیات قدسی را فراهم آورد. بی‌شک، آن روز به یاری دم محمدی‌اش، دیر نخواهد بود.

محمدرضا سنگری، مجیدقیصری، حمیدرضا شاه آبادی، مجتبی رحماندوست، زهرا زواریان هیئت داوران بخش بزرگسال و مصطفی رحماندوست، طاهره ایبد، افسانه شعبان نژاد هیئت داوران بخش کودک و نوجوان چهارمین دوره جشنواره خاتم هستند.