بررسی و نقد کتاب فارسی سوم دبستان

بررسی و نقد #کتاب_فارسی_سوم_دبستان

صرف نظر از این موضوع نیز، جای طرحِ این پرسش باقی می‌ماند، که چه چیز یا اولویت و مناسبتی، سبب می‌شود که مربی بچه‌ها، موضوعی مانند آلودگی صوتی را – که در مفهوم کلان آن، کودکان هیچ نقشی در پدید آوردن یا قدرتی برای جلوگیری از ایجاد آن ندارند- موضوع نشریه‌ی دیواری بچه‌های کلاس سوم دبستان قرار دهد؟! به عبارت روشن‌تر، پرداختن به آن در قالب یک درس، چه فایده‌ی آموزشیِ قابل توجهی برای آنان دارد، که سبب شده‌است مولفان محترم کتاب فارسی سوم دبستان، آن را بر موضوع‌های متعددی که هم طرح آن‌ها برای این سن (کلاس) لازم‌ترند و هم به مسائل این سن مربوط‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترند، ترجیح دهند؟!
درس پنجم: #بلدرچین_و_برزگر
«بلدرچین و برزگر» یکی از قدیمی‌ترین درس‌های کتاب فارسی کلاس سوم دبستان (دست کم از شصت سال پیش به این سو) است. نوشته‌ای فشرده، جمع و جور، با ساختار حکایت‌های قدیمی، و – به این عنوان – قابل قبول و گیراست. هرچند درونمایه‌ی آن (نباید به امید دیگران نشست؛ بلکه باید دست بر زانوی خود گذاشت و بلند شد) برای کلاس پنجم یا ششم دبستان، مناسب‌تر است.
درس ششم: فداکاران
این درس با یک مقدمه درباره‌ی انسان‌های بزرگ و فداکار آغاز می‌شود. سپس با نام بردن و یادکردی مختصر از شهیدان نوجوان و کودک کشور (#حسین_فهمیده و #سهام_خیام ؛ دختر دوازده ساله¬ی هویزه‌ای) می‌پردازد؛ و در نهایت – به همین سیاق – به #ریزعلی_خواجوی (سوزنبان قطار)‌ و #حسن_امیدزاده (آموزگاری که با به خطر انداختن جان خود، دانش‌آموزان کلاسش را از سوختن در شعله‌های آتش‌ نجات داد) ادامه می‌یابد. در پایان نیز نتیجه می‌گیرد: «ما به این انسان‌های بزرگ و دوست‌داشتنی احترام می‌گذاریم و می‌کوشیم از آنها سرمشق بگیریم.»
نظر
این درس، ساختار یک «مقاله‌ی توصیفی» را دارد، که برای تبیین موضوع خود، از مصادیق واقعیِ انسانی در سطح ملی، بهره برده¬است. از نظر محتوایی نیز جنبه‌ی ارزشی خوبی دارد. با وجود این، با مطرح‌کردن چهار چهره‌ی شاخص از این سنخ، مرتکب چند اشتباه شده¬است:
نخست اینکه، به سبب نداشتن مجال لازم برای پرداختن کافی به تک تک آنها، نمی‌تواند عمق و ارزش واقعی کارشان را به مخاطبِ کم سن و سال نشان دهد. در نتیجه، درباره‌ی آنان، حق مطلب را ادا نمی‌کند.
دوم اینکه، هر چهار نفر آن‌ها را از حیّز انتفاع برای سایر کتاب‌های فارسی دوره‌ی دبستان می‌اندازد. زیرا سبب می‌شود که در کتاب‌های فارسی دیگرِ این مقطع تحصیلی، نتوان آنان را مطرح کرد.