بیانیه دبیر بیستمین جشنواره قلم زرین

به نام خداوند پرورش دهنده خطاناپذیر

و قسم به نون و قلم که هر دو از فرشتگان مقرب الهی هستند و هر دو از جنس نور.

وخداوند مُهر بر دهان قلم زد که تا ابد سخن نگوید و بنگارد. و بی شک او جز حقیقت چیزی ننگاشت بر لوح محفوظ الهی.

خداوند را سپاس که برای بیستمین بار اهالی خرد و اندیشه در اختتامیه بیستمین دوره جشنواره ادبی قلم زرین گرد هم آمدند. خیر مقدم و صد شکر از این نعمت.

و امید که جشنواره قلم زرین به صدسالگی نیز برسد.

چون گذشته این جشنواره در پنج بخش به بررسی آثار منتشر شده در سال ۱۴۰۰ پرداخت و با بهره گیری از نظرات بهترین و متعهدترین اساتید در حوزه شعر و داستان و نقد و پژوهش ادبی، آثار برگزیده و شایسته تقدیر را اعلام نمود.

بخش پژوهش و نقد ادبی جشنواره قلم زرین از موقعیت متفاوتی نسبت به دیگر بخشها برخوردار است. اگاهی از این موقعیت، بصیرت افزا و هشدار دهنده است. روشن است که کلیت ادبیات پیکره واحدی است که در ارتباط تنگاتنگ اجزا شکل گرفته و قوام می یابد. نمی توان از توفیق ادبیات خلاقه یاد کرد اما توفیق نقد و پژوهش ادبی را در ان بی اثر دانست. در نتیجه افول یا ضعف و رخوت پژوهش و نقد ادبی در جامعه ادبی خود حاکی از خلاها یا نواقصی در سلسله علل افرینش ادبی و قوام یافتگی و فهم و تفسیر و به رسمیت شناخته شده ان است.

هیئت داوران بخش پژوهش و نقد ادبی پس از مطالعه دقیق و تحلیل اثار این بخش، نتوانست اثری را به عنوان کتاب برگزیده یا قابل تقدیر معرفی نماید. که این مایه افسوس و تلنرگری است به منتقدین و پژوهشگران حوزه ادبیات و شعر.

در آثار راه یافته به مرحله نهایی بخش داستان بزرگسال، توجه نویسندگان به مسئله ظهور منجی آسمانی، تبین اسلام ناب در میان اسلامهای خرافی و انحرافی. افشای تروریسم دولتی در حوزه بیولوژیک و دانشمندان هسته­ای، نشان می­دهد نویسندگان فراست قابل تحسینی در انتخاب مهمترین مسائل روز جامعه جهانی داشته­اند. علاوه بر این درونمایه و مضامین اغلب آثار و سبقت نویسندگان جوان، افق روشنی را پیش چشم مخاطب به نمایش می­گذارد. البته به این نکته هم باید اشاره کرد که متأسفانه در زمینه خلق داستان کوتاه با کم کاری مواجه بودیم.

در بخش داستان کودک و نوجوان هیئت داوران بر انتشار آثار امیدوار کننده و رمان­هایی با موضوعات نو و داستان پردازی قوی تاکید داشتند. پرداختن به فطرت معصومین علیه السلام در قالب داستان هایی جذاب و نیز پرداختن به موضوعات و مسائل دینی، قابل تقدیر و مایه خرسندی است.

البته در بخش داستان کودک و خردسال، متاسفانه همچنان با آثاری ضعیف و بازاری روبه رو بودیم. داستان های خردسال، اگر شعر بودند، شعرهای ضعیف و اگر نثر بودند، بی سر و ته و غیر قابل فهم برای خردسال. تخیل استفاده شده در داستان های خردسالان و کودک، در اکثر موارد دور از ذهن و غیر قابل فهم برای این گروه می­نمود. استفاده از موجودات انتزاعی و شخصیت های انسانی که شکل ظاهر و توانایی‌های آنها مانند انسان نیست، در داستان خردسال و کودک، اشکال آفرین است. کودک و خردسال توان تحلیل موجودات انتزاعی را ندارد. کار کودک و خردسال، در شکل صحیح آن به فلسفه نزدیک است. باید داستان های عمیق و در عین حال ساده برای این گروه سنی خلق شود.

و اما در بخش شعر کودک و نوجوان حجم قابل توجهی از آثار به دبیرخانه جشنواره قلم زرین رسید که نشان از اقبال ناشران به این عرصه دارد. ناشران خصوصی در این دوره اقبال خوبی به شعر خردسال و تولیدات جانبی از جمله عروسک سازی برای کتابها داشته اند. و افسوس که بعضی از ناشران پرآوازه و وزین آن طور که انتظار می­رود به گرافیک، صفحه آرایی و کتاب سازی اهتمام نورزیده بودند.

زبان، شعر، تخیل، موسیقی و سایر عناصر شعری از روند رو به رشد حکایت می­کند هر چند عدم نوآوری و کنشهای هنری در زبان و سوژه آثار را به آثاری خوب اما مشابه و یکنواخت تبدیل کرده است.

و نیز در بخش شعر بزرگسال، هیئت داوران با توجه به گزاره های زیر آثار منتخب خود را معرفی کرد.

سلامت ساختار زبان و پیراستگی از ضعف تالیف

 نوآوری های زبانی مبتنی بر سنت ادب پارسی

تخیل فرهیخته و تصویر پردازی های درخشان

کاربرد هنرمندانه آرایه های کلامی

بهره گیری هنرمندانه از مولفه های زیباشناختی

 استحکام و انسجام فرم و ساختار

بار دیگر از حضور یکایک فرهیختگان، اندیشمندان و صاحبان قلم در اختتامیه بیستمین جشنواره قلم زرین سپاسگزاریم.

و نیز یادی می کنیم از آن گرانمایگان و خردمندان که در سال گذشته میانمان بودند و اینک از این منزل پر گشوده و رفته­اند. امید به واسطه قلم و آن چه نگاشتند، رزق معنوی شان افزود باد.

دبیر بیستمین جشنواره  قلم زرین

مریم مقانی